Pro publico bono

Pytanie 104

To było około 10 lat temu. Zmarli moi dziadkowie. Oni byli rolnikami. Mój ojciec ma jeszcze czwórkę rodzeństwa. Czwórka rodzeństwa mojego ojca została na wsi. Więc ziemia, która naleĹźała do moich dziadków, przypadła im, bo ze względów prawnych mój ojciec, jako mieszkaniec miasta, nie mógł otrzymać ziemi. Ale on przez cały czas bardzo swoim rodzicom - i póĹşniej swojemu rodzeństwu - na tym gospodarstwie pomagał. Mamy juĹź postanowienie sądowe o spadku. I tam jest napisane, Ĺźe spadek jest dzielony na wszystkie dzieci, ale ziemię otrzymują tylko ci, którzy zostali na wsi. Czyli wszyscy poza moim ojcem. Przez te dziesięć lat mój ojciec nie otrzymał rekompensaty za tą ziemię od swojego rodzeństwa. Czy w tej chwili moĹźe jeszcze się o swój spadek ubiegać i jak to zrobić?



Skoro rodzice zmarli ok. 10 lat temu, to dziedziczenie ustawowe gospodarstwa rolnego następuje na podstawie starych przepisów (art. 1059 i nast. kc), tj. obowiązujących przed 14 lutym 2001r. kiedy to Trybunał Konstytucyjny zakwestionował ich zgodność z Konstytucją. Nie ma znaczenia data rozpatrywania danej sprawy przez sąd, lecz chwila otwarcia spadku (chwila śmierci spadkodawcy), bo to ona rozstrzyga o nabyciu spadku. Do spadków tych będą miały zastosowanie przepisy obowiązujące od 1 paĹździernika 1990r. do 14 lutego 2001r.  JeĹźeli w skład spadku wchodzi gospodarstwo rolne, konieczne jest wyodrębnienie dwóch części spadku, dlatego teĹź „Postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku”, składa się z dwóch odrębnych punktów, w pierwszym wymienia się spadkobierców dziedziczących spadek na zasadach ogólnych, w drugim spadkobierców dziedziczących gospodarstwo rolne. Owo wyodrębnienie nie nastąpiłoby tylko w dwóch sytuacjach, tzn. gdyby wszyscy spadkobiercy spełniali szczególne (nieobowiązujące juĹź) przesłanki dziedziczenia gospodarstwa rolnego, bądĹş gdyby Ĺźaden z nich ich nie spełniał. W ówczesnym stanie prawnym pierwszeństwo w dziedziczeniu gospodarstwa rolnego mieli spadkobiercy posiadający określone w kodeksie cywilnym przymioty np. stale pracujący bezpośrednio przy produkcji rolnej albo mający przygotowanie zawodowe do prowadzenia produkcji rolnej.
Dlatego teĹź Pana ojciec, mimo Ĺźe jest spadkobiercą, co wynika z postanowienia sądu, nie partycypuje w gospodarstwie rolnym, co równieĹź wynika z tego samego postanowienia sądu.
Nie oznacza to jednak, iĹź ojca naleĹźy traktować tak, jakby w ogóle nie był spadkobiercą. Przez to, Ĺźe nie miał kwalifikacji do dziedziczenia gospodarstwa rolnego, nie przestał być przecieĹź synem swoich rodziców. A zatem ma prawo do spadku po nich, a jedynie nie odziedziczy gospodarstwa rolnego. JeĹźeli w sprawie zostanie zainicjowane postępowanie o dział spadku, wówczas decyzja czy gospodarstwo dzielić (art. 213, 214 k.c.), czy teĹź przyznać jednemu tylko ze spadkobierców zostanie podjęta przez Sąd. Sąd teĹź wypowie się co do ewentualnych spłat jakie powinni sobie wzajemnie poczynić spadkobiercy, tak, aby nikt nie został pokrzywdzony.



<< powrót do listy pytań