Pro publico bono

Pytanie 99

Mam czworo rodzeństwa. Rodzice przekazali darowiznę dwóm braciom dwie róĹźne nieruchomości. Potem siostrze kupili ziemię. Ja jedyny zostałem pominięty. Rodzicom pozostał jeszcze kawałek gruntu, ale nie zdecydowali się na oddanie go Ĺźadnemu dziecku. W takiej sytuacji zmarł mój ojciec. Nie zostawił testamentu, rozumiem, Ĺźe po jego śmierci dziedziczy nasza mama i my. Siostra i mama chcą się zrzec swojej części, abym to ja mógł przejąć grunt. Byłoby wtedy sprawiedliwie. Ale bracia, który wcześniej dostali darowiznę, teĹź roszczą sobie prawo do spadku i chcą jeszcze więcej. Czy jest szansa, abym nie był pokrzywdzony? Czy moĹźna te sprawy załatwić u notariusza?



PoniewaĹź Pański ojciec zmarł, nie pozostawiając testamentu, dochodzi do dziedziczenia z mocy ustawy. W pierwszej kolejności powołane do dziedziczenia są dzieci oraz małżonek spadkodawcy, czyli dziedziczy Pan w zbiegu z mamą i rodzeństwem. Ze względu na wspólność majątkową małżeńską majątek spadkodawcy jest z reguły w połowie własnością jego współmałżonka, co oznacza Ĺźe podziałowi będzie podlegała tylko połowa majątku (gdyĹź druga połowa jest własnością pańskiej mamy). Dotyczy to równieĹź rzeczonej nieruchomości. Zgodnie z prawem Pana mama dziedziczy po mężu w 1/4, natomiast pozostała część majątku będzie podzielona na pięć części (art. 931 k.c.). W pierwszej kolejności naleĹźy przeprowadzić postępowanie w sprawie stwierdzenia nabycia spadku po zmarłym ojcu (art. 669 kpc i następne). Dział spadku to sprawa odrębna, choć moĹźliwe jest połączenie tych spraw w jednym postępowaniu. Sąd w razie wniesienia sprawy o dział spadku, gdy postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku nie zostało jeszcze wydane, dokona takĹźe tego stwierdzenia (art. 681 k.p.c.) Od niedawna moĹźliwe jest takĹźe poświadczenie dziedziczenia u notariusza, jednakĹźe dotyczy to tylko spraw niespornych (art. 1025 kc w związku z art. 95a i n. ustawy Prawo o notariacie). Brak zgody pomiędzy uczestnikami na którymkolwiek etapie postępowania przekreśla moĹźliwość skutecznego wydania aktu poświadczenia dziedziczenia. Uzyskanie notarialnego poświadczenia dziedziczenia nie wymaga złoĹźenia wniosku obwarowanego wymogami formalnymi (jak w przypadku sądowego potwierdzenia), a ponadto uczestnicy takiego postępowania mogą dowolnie wybierać notariusza, który akt poświadczenia dziedziczenia sporządzi. Wynagrodzenie notariusza za sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia wynosi 50 zł bez względu na wartość spadku plus 100 zł za sporządzenie protokołu poprzedzającego wydanie aktu poświadczenia (do wszystkich podanych opłat trzeba dodać 22 proc. VAT). Jest to więc nawet tańsze niĹź stwierdzenie nabycia spadku przeprowadzone przed sądem (tam opłaty wynoszą: od wniosku o stwierdzenie nabycia 50 zł, natomiast opłata od wniosku o dział spadku wynosi 500 zł, a jeśli jest to zgodny wniosek stron, to 300 zł).
W Pana przypadku, gdyby nie było darowizn, to wszystkie dzieci po dziale spadku powinny otrzymać mniej więcej tyle samo. JednakĹźe w tej sytuacji, jaka zaistniała, bracia, którzy otrzymali wcześniej darowiznę mają obowiązek zaliczenia jej na schedę spadkową, co znaczy, Ĺźe przy postępowaniu w sprawie działu spadku istnieje obowiązek wykazania otrzymanych wcześniej od spadkodawcy środków. Zaliczenie darowizny na schedę spadkową przeprowadza się w ten sposób, Ĺźe wartość darowizn dolicza się do spadku lub do części spadku, która ulega podziałowi między spadkobierców obowiązanych wzajemnie do zaliczenia, po czym oblicza się schedę spadkową kaĹźdego z tych spadkobierców, a następnie kaĹźdemu z nich zalicza się na poczet jego schedy wartość darowizny podlegającej zaliczeniu (wartość przedmiotu darowizny oblicza się według stanu z chwili jej dokonania, a według cen z chwili działu spadku). Spadkobierca, którego wartość darowizny przewyĹźsza jego udział w spadku, zostaje z działu wyeliminowany, jeĹźeli zaś wartość ta jest niĹźsza, jego udział zostaje w dziale stosownie wyrównany. Z tego, co Pan mówi, wobec wielkości darowizn, bracia najpewniej na skutek działu spadku juĹź nie powiększą swojego majątku, co oznacza, Ĺźe przy zgodzie matki i siostry będzie mógł Pan zostać jedynym właścicielem owej nieruchomości. 



<< powrót do listy pytań